Elke passie vindt haar oorsprong in een vergissing. Dit is haar diepe overtuiging wanneer ze terugblikt. De man van wie ze lang hield ontmoette haar onbedoeld, haar talent voor beeldende kunst ontdekte ze bij toeval toen haar wanhopig kind geholpen moest worden bij een opdracht handvaardigheid. Alles viel haar toe. Nochtans is ze van mening dat ze niets verschuldigd is, noch aan enig levend wezen, noch aan het lot. Daarnaast heeft ze zich nooit verplicht gevoeld haar talenten ten nutte te maken. Niet voor een betere wereld, niet om geaccepteerd te worden.

​Ze slaapt steeds dieper, de periodes waarin ze zich bewust is van haar omgeving worden korter. En minder intens. Af en toe is ze in staat tot een kort gesprek. Dan hoopt ze dat het een moment is waarop naar haar mening gevraagd wordt, niet naar haar lunchwensen. Lachen is pijnlijk.

Ook haar sterven moet een vergissing zijn.

Overkomt avontuur je of dwing je het af? Na achtentwintig jaar op een accountantskantoor besluit hij tot het laatste. Tijdens de lunch vertelt hij zijn baas wat iedereen van hem vindt, knoopt zijn overhemd los, koopt een sixpack halve liters bier in de aanbieding en neemt plaats op een bankje in het stadspark. Daar ervaart hij anderhalf uur lang ongebreidelde vrijheid. Hij voelt aan de manier waarop de voorjaarswind door zijn dunner wordend haar strijkt dat de natuur op zijn hand is. Deze dag is cruciaal voor de rest van zijn leven. Alle clichés kleuren langzaam zijn gemoed donker: loonslaaf, keurslijf, sleur, leegte, mislukking.

​In de namiddagzon waant hij zich voor even weer zeventien. De dromen, de vanzelfsprekende verwachtingen. Verbitterd kijkt hij terug op hoe hij toen vooruit keek. Waar onderweg verdween de hoop? Hij neemt een laatste slok, groet de mussen aan zijn voeten.

Dan belt hij zijn vrouw.

Al is het godver het laatste wat ik doe, denkt ze. Vanuit de rolstoel kreunt ze gekweld om haar onwillige lijf ver genoeg naar voren te bewegen. Ze zál haar ontbijtbord bereiken. Een schreeuw uit het diepst van haar ziel. Tegelijk slaat haar vuist het bord van tafel. Scherven springen door de eetzaal, klodders aardbeienjam en halvarine spatten als vrolijke confetti op haar buren, twee meisjes in groen-gele uniformjasjes komen aangerend. ‘Mevrouw, waarom dóet u dat nou?’ roept de oudere van de twee verbijsterd. De jongste duikt op haar knieën richting de scherven, verbergt haar eigen schrik.

​Waar ze nu verblijft heeft niemand enig benul van haar. Niet van haar grote passie, noch van haar geschiedenis, haar hachelijke weg naar zelfstandigheid. Hier is ze gewoon een koppige, verbitterde oude vrouw. Geen enkele teugel heeft ze nog in handen, over niets heeft ze nog controle.

Behalve over het weigeren van ontbijt.

Behoedzaam richt hij de kijker opnieuw naar het nest. Aan de horizon kleuren wolken die de opgaande zon verwachten roze. Dauw geeft het veld een vruchtbare waas. Hij houdt zijn adem in, rekt instinctmatig zijn hals. Het gedrag van de vogels geeft aan dat er inmiddels kuikens zijn. Hoort hij ze? Tussen het kakofonisch gekwetter van een lenteochtend tracht hij nestpiepen te onderscheiden. Hier waant hij zich op zijn gemak. Louter dieren. Mensen heeft hij verdrongen naar de coulissen van zijn dagelijks toneel. Het onbetrouwbare ontnam hij het voetlicht.

​Inmiddels keren de ouders elke paar minuten terug op het nest om hun jongen te voeren. Instinctmatige zorg zonder vooroordelen. De natuur, denkt hij, is berekenbaar. Stil vouwt hij het statief van de kijker op. Maar ook berekenend, liefdeloos. Het zwakke kuiken sterft, wordt zonder omhaal uit het nest geworpen, of opgegeten. Meedogenloos. En betrouwbaar.

De twijfel tussen liefde en zekerheid.

Voor de vierde keer in korte tijd ratelt de telefoon. Lusteloos heft hij zijn hoofd op, neemt het apparaat in zijn rechterhand, kijkt, zucht, schakelt het geluid uit en zakt terug op de bank. Hij kan het niet opbrengen. De dagen duren lang, de nachten te kort. Telkens bedenkt hij wat hij graag zou willen ondernemen, maar hij komt er niet toe. Terwijl hij het heel goed weet. Het is niet dat hij somber is, pillen heeft hij niet nodig. De energie, daar schort het aan. Hij luistert naar zijn ademhaling, telt zijn hartslag, sluit zijn ogen.

​Het liefst zou hij een boek lezen, een boek dat hem wegvoert naar een wereld waar voortvarende helden om niet hun medemensen redden. De concentratie ontbeert hij echter. En de boeken staan te ver weg. Buiten koert een duif, binnen sluimert vergetelheid. Morgen probeert hij het opnieuw.

Ongemerkt blijft de telefoon oproepen registreren.

De infantiele behoefte van de Nederlander aan voedsel waarop hij niet hoeft te kauwen is diepgeworteld. Hij leeft van pap en stamppot. Ze walgt bij de zompige beelden die opdoemen uit de duistere krochten van haar kinderlijke herinnering. Zelfs als hij pasta eet is het tot snot gekookte macaroni. Met te veel en te waterige saus.

​Voor de liefde was ze op haar tweeëntwintigste naar Italië vertrokken, waar ze spoedig ontdekte dat ze meer verliefd was op een vakantiecultuur dan op vermoeiende macho’s. Drie jaar later stond ze wijzer en berooid op het station van haar geboortestad. De in haar wakker gekuste passie voor goed, eenvoudig eten bleef echter. Het faillissement van de mediterrane delicatessenwinkel die ze hier vervolgens bouwde, breekt haar levenswil. Een voorbijganger geeft haar de raad een hippe stamppottenshop te beginnen. Dat willen de mensen tegenwoordig.

In haar nachtmerries wordt ze met een grote vork mayonaise geprakt.

Als ik uit een vliegtuig gegooid wordt zonder parachute, kan ik dan, wetend dat de dood onafwendbaar is, genieten van het uitzicht? Dit is het soort vragen dat hij zich stelt. Soms vreest hij dat er iets mis is met hem. Zijn onverzadigbare nieuwsgierigheid en drang om uit te pluizen brengen hem regelmatig in conflict met zijn juffen en meesters. Hij kan er niets aan doen, het is sterker dan hijzelf. Thuis maken ze zich vooral zorgen over zijn sociale en morele ontwikkeling, in een keuze de noodzaak te negeren van het schofferen van regels om de beschaving vooruit te helpen.

​Diep vanbinnen weet hij dat hem in het leven een grootse opdracht wacht, maar daarover zwijgt hij. Hoe zou hij kunnen spreken over wat nog niet is? Onbegrip en achterdocht volgen hem sinds hij ging praten als een donkerrode slagschaduw.

Zolang hij vooruit kijkt loopt hij in het licht.

De zevende hemel, zo noemt hij het. Bij de rest van de streek staat het bekend als de oude grafkapel. Iedereen weet dat de zware houten deuren vergrendeld zijn, niemand weet dat je aan de achterkant, wanneer je de verwilderde rozenstruiken opzij duwt, door een gebroken venster net boven de grond de kelder in kunt. Daar slaapt hij, tussen de loodbeklede kisten van vergeten jonkers en juffrouwen, en de schatten die hij verzameld heeft in plastic tassen. Met beide voelt hij zich verwant.

​Hij is een levend relikwie, de laatste van zijn familie. Wie hem in de stad met minachting of mededogen nakijkt, vermoed niet dat diep achter de beharing en de bevlekte sweater de erfgenaam van de stichters der stad schuilgaat. Zijn onverdiend vermogen schonk hij aan een stedelijk cultuurfonds, dat sindsdien zijn naam draagt. Men meent dat hij overleden is.

Het amuseert hem thans een mythe te zijn.

De kat gaapt onbeschaamd. Kaarslicht flakkert tegen de eikenhouten lambrisering. De antieke panelen afgesleten, de plinten op plaatsen vermolmd. Uit de keuken klinkt een zacht neuriën. Wat stram sloft hij op zijn kousen terug de eetkamer in, een bord met kazen in zijn linkerhand, een mok Cabernet in zijn rechter. Zijn kamerjas valt open terwijl hij gaat zitten op het sleetse kussen van een empirestoel. Routineus schakelt hij de transistorradio op tafel in. Bruckner 4. Hij knikt, steekt een stuk Saint Agur in zijn mond die hij langzaam laat smelten.

​Zestien jaar geleden zat zij voor het laatst tegenover hem. Ze was het toonbeeld van elegantie en elke avond, met kaas en wijn, proeft hij haar weer even. Ze leidden een groot leven. Inmiddels geeft hij nergens meer om. Hij koestert hun verkruimelde universum en houdt vol dat hij geen reden heeft tot klagen.

Driemaal per week scheert hij zich.

Populaire muziek schettert uit luidsprekers in de winkelstraat. Sirene van de commercie. Koopavond klontert rusteloze massa’s aaneen. Alle denkbare soorten mensen krioelen hier, en ook hij. Het geeft hem de illusie dat hij erbij hoort. Niemand ziet hem, geen mens spreekt hem aan. Soms denkt hij zelf te ontbreken wanneer zijn blik op een spiegelende etalage valt en hij de andere kant van de mensen ziet. Hij is niet bijzonder. Hij is niet zichtbaar. Hij is niet.

​Ooit was hij wel. Een uitbundig kereltje dat met groot enthousiasme de wereld opzoog en zijn verwondering met iedereen deelde. Zijn moeder had liever dat hij rustig was, stil en gehoorzaam. Het duurde een paar jaar, maar uiteindelijk lukte het hem om zijn moeders ideale kind te worden. Zijn moeder is er niet meer. En hij is er nog steeds niet.

Soms, als hij zeker weet dat hij alleen is, zingt hij hardop.